25 jaar open internet in Nederland

Op 17 november 2013 is het precies 25 jaar geleden dat het toenmalige Mathematisch Centrum, nu Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) vanuit Amsterdam werd aangesloten op het NSFnet, het netwerk van het Amerikaanse National Science Foundation. Hiermee kreeg Nederland en Europa toegang tot het open internet. Het was het begin van hedendaagse internet voor wetenschappelijke instituten en universiteiten en later voor bedrijven en consumenten.

Internetpioniers Jaap Akkerhuis, Daniel Karrenberg, Teus Hagen en Piet Beertema (CWI) tijdens het afscheid van Piet Beertema op het CWI ter gelegenheid van zijn pensionering, op 16 September 2004. Bron: CWI.

Tot die datum werd internetverkeer geleid via ARPANET, het Amerikaanse militaire netwerk. Dit netwerk was ontwikkeld vanaf 1969 en kreeg in 1975 gestalte toen Vincent Cerf and Bob Khan voor het eerst de term internet gebruikten in een lezing waarin zij het TCP/IP protocol beschreven. Het netwerk werd overigens niet alleen gebruikt voor militaire doeleinden, maar ook door wetenschappelijke instituten en universiteiten, die gelieerd waren aan wetenscahppelijk onderzoek voor de overheid. Via dit netwerk maakte ook het mathematisch Centrum in 1982 contact. Dankzij dit contact waren de medewerkers van het Mathematisch Centrum in contact met de internet ontwikkelingen. Toen in 1985 voor de eerste keer de URL met de suffix.com werd uitgegeven aan het Amerikaanse bedrijf Symbolics Inc., keek de medewerkers, waaronder Piet Beertema, uit naar de suffix .nl. Op 25 april 1986 kreeg Nederland als eerste land een landensuffix toegewezen, een belangrijke ontwikkeling voor Nederland. Piet Beertema werd de eerste registerhouder van .nl. Veel werk was dat nog niet, want in de eerste twee jaar werden 87 URLs uitgegeven.

In 1986 werd het academisch netwerk uit het militaire netwerk gelicht en in het netwerk van de National Science Foundation, NSFnet,  ondergebracht. In 1988 werd dit netwerk zelfstandig, voornamelijk gericht op academische instellingen.  

De e-mail over de eerste niet-militaire transatlantische internetverbinding tussen CWI en de Verenigde Staten. Bron: Piet Beertema.
 
Op zondag 17 november was het dan zover dat het Mathematisch Centrum om 14.30 uur werd aangesloten op NSFnet. Nederland werd als eerste land in Europa aangesloten op het open internet. Om 14.30 uur ontving systeembeheerder Piet Beertema per e-mail de mededeling dat het Mathematisch Centrum als eerste instelling buiten Amerika officieel toegang kreeg tot NSFnet. De aansluiting betekende ook dat Europa toegang kreeg tot NSFnet via EUnet. Met de aansluiting kreeg Nederland, maar ook Europa, toegang tot een academisch computernetwerk, dat later uitgroeide tot het wereldwijd en open internet. Dit netwerk werd niet gecontroleerd door militairen en de militaire industrie, maar was open, hetgeen consequenties had voor de latere gebruikers zoals gratis gebruik.

Het CWI staat stil bij dit feestelijke jubileum op vrijdag 22 november 2013 op het Amsterdam Science Park. Hier zal een gedenkplaat worden onthuld op de plaats waar het Nederlandse en Europese internet 25 jaar geleden begon.