Eerste en oudste NL computerarcheoloog heengegaan

Vorige week zaterdag werd bekend dat Edo Dooijes op 24 juli was overleden. Daarmee is waarschijnlijk de eerste en oudste Nederlandse  computer-archeoloog heengegaan. Tot zijn dood was Dooijes curator van het Computermuseum van de Universiteit van Amsterdam (UvA) op het Science Park Amsterdam.

Dooijes werd in 1936 geboren in Amsterdam als zoon van Dick Dooijes, een letterontwerper en typograaf. Na zijn gymnasium-beta studeerde hij natuur- en wiskunde aan de UvA. Hij werd wetenschappelijk medewerker en universitair hoofddocent. Met de opkomst van computers werd zijn belangstelling gegrepen door informatica en in 1983 behoorde hij tot de oprichters van de vakgroep informatica van de UvA.

Foto Steph Scholten

In 1991kreeg hij een subsidie van 5.000 gulden om computer-apparatuur en computerbenodigd-heden in een collectie bij elkaar te brengen. Zo staat er nu in het museum een IBM van 1948 met radiobuizen, maar ook analoge apparatuur, waarmee wiskundige problemen konden worden gesimuleerd.

Ik ontmoette Dooijes in 2013 tijdens de Digitale Expo, onderdeel van '<Save as://erfgoed> - de buitenbeentjes van Nederlandse computer-geschiedenis', een tentoonstelling die vanaf 24 mei 2013 te zien was in gebouw 904 op het Science Park in Amsterdam. De tentoonstelling was samengesteld door een groep studenten. De tentoonstelling richtte zich op de buitenbeentjes van de Nederlandse computergeschiedenis en de computererfgoed-collectie van de Universiteit van Amsterdam. Op de tentoonstelling zijn oude analoge computers tentoongesteld, waaronder de ARMAC, een computer die berekeningen maakte voor de Deltawerken. Tijdens de tentoonstelling hield de Stichting Computer Erfgoed Nederland (SCEN) haar laatste bijeenkomst.

Maar Dooijes ging door. In het gebouw 904 was een kleine collectie tentoongesteld, terwijl het grootste deel van het erfgoed is ondergebracht in het depot van de Universiteitsbibliotheek. In deze ruimte in het midden van het gebouw, dat van hogere verdiepingen bekeken kan worden, zijn oude floppy disc bestanden gekraakt en magneetbanden ontcijferd van computers die reeds lang vervangen zijn. Dooijes moet met plezier hebben gekeken naar de restauratie van De Digitale Stad (1994), waarvan bestanden op magneetbanden en harde schijven zijn ontcijferd.

Dooijes heeft een Interessante stelling nagelaten: fantastische machines moeten niet alleen bewaard worden, maar zij moeten ook nog werken, ook met de historische benodigdheden zoals ponskaarten, ponsbanden en floppy discs; al was het alleen maar om oude bestanden te restaureren.

Bekijk het YouTube filmpje

Giphart in Big Lit

De schrijver Ronald Giphart gaat samen met een robot een boek componeren. De robot kan putten uit een computer waarin meer dan tienduizend Nederlandstalige literaire werken zijn opgeslagen. Giphart werkt niet alleen met de robot samen, maar ook met medewerkers van het Meertens Instituut en de Universiteit van Antwerpen. 


Lees verder in Het inct.archief van de digitale geschiedenis: http://bit.ly/2iCWGNJ
Lees ook: http://bit.ly/2wbAmQX 

Update van sprookje V2000 en porno

Op 25 augustus 2012 schreef ik een overlijdensbericht van Wisse Dekker, o.a. de man van V2000. Vijf jaar na de publicatie ontving ik de volgende reactie van Andre Gromsound. 

Reactie

Andre Gromsound schreef op 25 augustus 2017 de volgende (geredigeerde) opmerkingen:
1) de foto van de videorecorder is een VCR, het eerdere systeem van 1972-1978. Heeft NIETS te maken met v2000.
2) het porno verhaal is een werkelijk onuitroeibaar sprookje. alsof de fabrikant iets te zeggen heeft over wat de gebruikers er mee doen. JVC en SONY brachten ook niet zelf porno uit dat doen derden distributeurs etc.
Tenslotte: v2000 verloor omdat het simpelweg 2 jaar te laat op de markt was. toen was VHS al zover in de markt doorgedrongen -ook in de videotheken- dat het probleem zichzelf alleen maar versterkte.
Wie alleen maar zelf TV opnam of hobbyde met een camera was het beste uit met V2000 (superbeeld, meer mogelijkheden en zuinig bandverbruik).
Andre Gromsound AV collectie 
http://gromsound.mfbfreaks.com 

Update  
De discussie over de V2000 en porno s inderdaad een eeuwige en is onlangs (14 mei 2017) nog gevoerd: 
https://www.netkwesties.nl/1015/betamax-videorecorder-niet-mislukt-door.htm.
Op Twitter kwam de volgende reactie: 
Peter Olsthoorn
Peter Olsthoorn heeft je Tweet geretweet 15 mei Digitaal verleden @DigiVerleden
Hardnekkige historische mare verdient vergetelheid: Betamax niet mislukt door gebrek aan seks,
Peter Olsthoorn. http://bit.ly/2qFXKUe 
Hans Perukel‏ @hperukel 15 mei 
Als antwoord op @DigiVerleden @Peteraanzee
Hoe dan ook staat vast dat ze bij Philips te weinig sex hadden. Los van betamax 

Vervolgcorrespondentie 27 augustus 2017 van Andre Gromsound 
Ik denk persoonlijk overigens niet dat Wisse Dekker het debacle aangerekend kan worden, dat liep al jaren eerder en was gewoon een kwestie van net te laat op de markt. Zijn voorganger Frits Philips geloofde sterk in nieuwe technieken en liet de Natlab ontwikkelaars grotendeels de vrije hand. Zo zijn we dan aan home video (VCR 1972), beeldplaat (VLP600 1978) en van daaruit ook aan de CD (CD100 1982) geraakt. Allemaal al in de late 60s in gang gezet.
Jammer dat Philips zelden de credits krijgt als enige echte uitvinder van homevideocassette recording. De Amerikanen zagen beehtamax als eerste dus dan krijg je die verhalen. De Japanners keken 4 jaar lang de kunst zorgvuldig af, verbeterden het nodige en zeiden dankuwel tegen Philips toen ze de markt overnamen vanaf 1978. In het Philipsmuseum staat niet eens een N1500, o grote schande. Komt allemaal door het latere v2000 debacle. Ze willen het gewoon niet meer weten. In plaats daarvan blijven ze doorzeuren over de compact cassette een Philips vinding uit 1964 die de wereld veroverde en de CD idem. Mijn mening ís dat homevideo een grotere rol speelde want het was een geheel nieuw medium, beeldopslag. Voor geluid waren er al lang prima media immers (LP spoelentape). Dankzij de VCR konden wij allemaal favoriete TV uitzendingen bewaren of uitgesteld bekijken, een revolutie! De omroep gooide uitzendingen vaak weg, particulieren bewaarden ze op homevideo. Daar hebben ze nu nog plezier van. Verloren gewaande uitzendingen worden teruggevonden op obscure nog net op tijd geredde VCR banden. Ja wie heeft nog een werkende machine voor dat format? Nou wij dus! 
http://gromsound.mfbfreaks.com/
  

Een e-boek van een computeraap of cyberdatabase

Evenementen worden meer en meer living labs, laboratoria waar men bij een evenement wetenschappelijke proeven kan doen. Zo worden er gedurende de Vierdaagse in Nijmegen verschillende medische proeven gedaan met de lopers. Zo ook bij Lowlands in Biddinghuizen. Daar wordt een experiment gehouden met een interface tussen het brein en een computer.

Vrijwilligers op Lowlands krijgen een badmuts op met plugjes, die via draden verbonden zijn met een computer. De deelnemers worden gevraagd naar het scherm te kijken, waarop letters met verschillende snelheden geprojecteerd worden en worden gevraagd een letter te kiezen met hun hersenen. Een breingolf bepaalt de letter en geeft deze door aan een computer.

Experimenten met de brein-computer interface zijn niet nieuw. In het eerste decennium na de eeuwwisseling werden er wereldwijd de nodige experimenten gedaan. Zo mocht ik op het Interactive Institute in Stockholm (Zweden), het huidige RISE Interactive Institure, in het laboratorium een sessie bijwonen waarbij de deelnemers een band om hun hoofd hadden en gevraagd werden zich te concentreren op het spelen van fysieke spellen., in dit geval een voetbalspel. De opzet was om een balletje aan het rollen te krijgen naar de helft van een tegenstander. Het onderzoek van het instituut  naar hersenactiviteiten is intussen uitgebreid.

Met het experiment typen met je brein op Lowlands willen wetenschappers van de Nijmeegse Radboud Universiteit de brein-computer interface optimaliseren. Er wordt nu al een verbinding gemaakt met een computer en de connectie is uit te breiden naar bijvoorbeeld een robot. Er wordt niet gekeken naar de volgorde van de letters, zodat er eventueel een zin uit te componeren is. Dat zou ook een interessant experiment zijn.

Zo heeft de Belgische doctor in de psychologie Dirk Bollen, gespecialiseerd in de interactie tussen mens en computer, een experiment lopen, waarbij hij een boek wil schrijven. Hij heeft niet gekozen om letters via breingolven te produceren, maar hij via een algoritme. Die computerroutine spoort op internet lukraak woorden op en rijgt die aaneen. Ooit moet hieruit een zinnig verhaal vloeien.

Dirk Bollen heeft zich laten inspireren door het inifinite monkey theorem. Deze honderd jaar oude stelling uit de wiskunde voert een aap (geen app) op, die op een typemachine hamert. Als de computeraap (geen app), dat maar lang genoeg doet, rollen er vanzelf echte woorden en zinnen uit  de typemachine. Bollen kan er direct een e-boek van maken.

Een derde experiment heeft zich onlangs aangekondigd. Ronald Giphart gaat samen met het Meertens Instituut en de Universiteit van Antwerpen een boek produceren uit een databank, waarin tienduizend literaire werken zijn opgeslagen. Over zijn methode heeft de schrijver(/programmeur?) zich nog niet uitgelaten. Maar ook hier kan men een e-boek verwachten.

Wie zal het eerst een e-boek klaar hebben: Dirk Bollen met zijn computeraap of Ronald Giphart met zijn cyberbibliotheek? Het experiment van Bollen was te volgen op www.monkeychronicles.com. Nu treft men er een 404 foutmelding aan. Is het experiment gestopt? Meer over het experiment kan men lezen en zien op https://craftworkz.co/projects/Monkey-Chronicle-AI-spider-art.

Update 5 september 2017: Op de vraag of het experiment met de computeraap van Bollen nog werkt, ontving ik via Twitter het antwoord van Bollen:

Dirk Bollen‏ @Dirkheld 4 sep.4 
Als antwoord op @DigiVerleden 
Still working on it ;) More to come.