maandag 25 april 2022

Pre-internet Project: Het einde in zicht

 

Het einde in zicht

In 2011 publiceerde ik het boek Toen digitale media nog nieuw waren – Pre-internet in de polder (1967-1997). Daarna benoemde ik mijzelf tot curator Pre-internet. In 2012 ontwikkelde Electronic Media Reporting het project Cybernauten, een project om de geschiedenis van Pre-internet en Internet in gesprekken met mensen die in de periode 1967 - 1997 hebben gewerkt en specifieke projecten hebben uitgevoerd of daarin een functie hebben gehad, op video vast te leggen. De financiering van dit project kwam niet rond; intussen wordt deze kring van nieuwe-mediapioniers kleiner en moet het project misschien nu met podcasts worden uitgevoerd. In 2015 lanceerde Electronic Media Reporting het Pre-internet Project. Nu na de opheffing van het bedrijf is het einde voor dit project in zicht. Het project wordt nu nog beheerd door pre-internet curator Jak Boumans. In dit artikel zullen de doelstellingen en de resultaten, c.q. de inventaris van het project worden beschreven.

Doelstelling

Uitgangspunt van bovenvermeld boek is de beschrijving van de periode tussen 1967 en 1997 van ontwikkeling van nieuw media (online en offline) in Nederland. De periode was een verwarrende tijd, waarbij zich verschillende online media, zoals ASCII, videotex, teletekst, e-mail en Bulletin Board Systems ontwikkelden, maar ook offline media zoals magnetische schijven, optische schijven (Laserdisks, CD-ROM, CD-i, mini-disks, DVD, Blue Ray). In 1975 begon Kluwer Rechtswetenschappen met het ontwikkelen van een online juridische databank. In 1980 werd Viditel gelanceerd als de eerste publieke online dienst en vanaf 1984 werden CD-ROMs en CD-i’s ontwikkeld. Deze technologieën hadden alle hun eigen productgroepen. Bovendien groeide in die tijd multimedia offline producten en online diensten van tekst naar tekst plus beeld, maar ook naar tekst plus beeld plus audio. Uniek kenmerk van deze producten en diensten was de interactiviteit. In het begin van de jaren negentig ontstond internet, maar ook een wormgat, waar uiteindelijk naast internet, e-mail en teletekst als online diensten overleefden en de optische media de eeuwwende niet haalden. 

 © 2011 Collectie Jak Boumans

Met het Pre-internet Project, zoals beschreven in 2015 was het doel om een digitaal archief op te bouwen zoals een tijdlijn, bibliografie, CD media discografie, artikelen, een bestand met pre-internet informatiebestanden, foto’s en een retrowoordenboek. De periode strekt zich uit van de jaren vijftig tot aan de jaren negentig en beperkte zich tot Nederland. De bestanden zijn afkomstig uit de Collectie Jak Boumans, maar er werd ook gestreefd naar opname van materiaal van derden. 

Om de concrete doelstellingen van het project te realiseren is onderhandeld met een aantal erfgoedinstanties voor financiële ondersteuning. Helaas heeft dat geen concrete ondersteuning opgeleverd. Een bibliotheekdirecteur tevens bestuurder van een erfgoedfonds gaf als zijn oordeel over het project, dat de Koninklijke Bibliotheek het merendeel van de boeken, artikelen en CD-ROMS in bezit en gecatalogiseerd had. Hij had zijn huiswerk niet gedaan.

Desondanks zijn in het project onderdelen uitgevoerd, een paar voorgestelde databanken geschrapt en een paar nieuwe databanken toegevoegd. Dit heeft in 2022 geleid tot de volgende resultaten van het Pre-internet Project. In cursief zijn de resultaten anno 2022 weergegeven.

 Databanken gerealiseerd tussen 2015 en 2022

Unieke items

Uniek in deze Pre-internet collectie zijn:

-       ITT Duplex, een apparaat dat in Stockholm in een technisch museum staat (1978)

-       Exo’Vision Eye catcher, de Jaguar onder de real-time videofoons (2003)

-       Zakelijke videotexterminal met televisie, teletekst en videotex faciliteiten (1980)

-       Eerste e-boekspeler van Sony in Nederland (1994)

-       Tien Nederlandstalige titels voor de eerste e-boekspeler van Sony

-       Newton (1995)

-       Collectie van de Nederlandstalige CD-ROMs (1985-2000), m.n. van de eerste Nederlandstalige tekst CD-ROMs

-       Collectie van gescande artikelen vanaf 1980 over de ontwikkelingen in nieuwe media.

De toekomst van het Pre-internet project

Bij de start van het project in 2015 was na voltooiing van het project voorzien om het digitale en fysieke materiaal in een stichting onder te brengen. Deze zou het materiaal  onderhouden en kunnen uitlenen, publiceren, in bruikleen geven en/of beschikbaar stellen voor een tentoonstelling van een erfgoedinstelling. De toekomst van het archief zou ondergebracht worden bij erfgoedinstellingen zoals ISSG, Koninklijke Bibliotheek, Nationaal Archief en Instituut voor Beeld en Geluid.

Na het opheffen van Electronic Media is het archief beheerd door Jak Boumans. Er is gepraat met erfgoedinstellingen. Meestal waren die geïnteresseerd in een paar items. Maar de collectie is niet opgebouwd om uit elkaar getrokken te worden.

Tot het einde van het jaar kan er informatie opgevraagd worden van de databanken en fysieke apparatuur en boeken. Tevens kan er gepraat worden over overname van het archief. Mocht er geen interesse zijn, dan worden de fysieke zaken ter verkoop aangeboden en de databanken niet meer bijgehouden.

Voor meer informatie: jak@cerendipity.nl