donderdag 10 september 2015

Eerste Sony e-boek leesapparaten


In 1986 kondigde de CEO van Sony, Akito, op een spectaculaire manier aan dat de minidisc de informatiedrager van de toekomst zou worden. Tijdens een wereldcongres van uitgevers hield hij het schijfje omhoog en liet het schitteren in de zon en voorspelde dat de minidisk het toekomstige medium van de uitgevers zou worden. De minidisc zou eerst de drager worden van muziek en daarna van boeken. Met 200Mb was de minidisc groot genoeg voor de meeste romans en non-fiction boeken. Een minidisc zou zelf de complete tekst van een 25-delige encyclopedie kunnen bevatten, inclusief lage-resolutie illustraties en muziek. De uitgevers, die voornamelijk de geur van bedrukt papier kenden, hadden een nieuw gespreksonderwerp.






Vlnr: Eerste model: Sony DDM EBG, tweede model DDM EBA

Toch zou het tot 1991 duren voordat het leesapparaat op de markt kwam. Sony moest eerst de markt van muziekluisteraars bekeren van een Walkman met cassette naar een Discman met een minidisc. De principes van de Discman werden ook toegepast op de DataDiscMan (DDM). Het apparaat moest draagbaar en handzaam zijn, de minidisc moest de informatiedrager zijn, het scherm moest goed leesbaar zijn en het moest op batterijen en elektriciteit kunnen werken. Het werd inderdaad een klein apparaat met een zwart/wit schermpje en een qwerty toetsenbord vormden de apparatuur waarin een minidisc geplaatst kon worden. Het eerste leesapparaat, Data Discman EBG, voor het e-boek was geboren en werd in 1991 in Japan gelanceerd, in 1992 in de VS en Groot-Brittannië  en in 1994 in de Benelux. Het tweede leesapparaat, DDM EBA, werd in 1993 op de markt gebracht.



Het eerste model van het Sony leesapparaat (1991) was van een zware kunsstof gemaakt. Het scherm was klein en zwart/wit. En het qwerty toetsenbord bestond uit rubberen toetsen.

DDM EBG met twee Nederlandstalige titels 


Specificaties van de DDM EBG en de DDM EBA

Apparaat     EBG       EBA
Lengte         16,3cm   15,5cm
Hoogte          4,0cm     3,5cm
Breedte        10,2cm   10,5cm
Gewicht        616 gr    483gr

Scherm
Lengte            7cm      8,5cm
Breedte         5,5cm     7cm
Kleur             z/w         z/w

Voeding
Electriciteit    9V          6V
Batterijen       4A          4A

Voor het afspelen van de minidisc was een constructie bedacht,  waarmee de schijf in een houder zat, die leek op de 1,4Mb floppy disc. Hoe ingenieus het eerste leesapparaat ook was, het gebruik ervan was bepaald niet aantrekkelijk. Het apparaat was lomp en zwaar, terwijl het schempje prettig lezen niet bevorderde. Het bekijken van een titel als Joy of Sex was bepaald geen genot. Alles bij elkaar was het geen apparaat dat je in je jaszak zou stoppen. Bovendien was de prijs van 1200 gulden (ruwwweg 560 euro) voor een dergelijk apparaat kostbaar. 

Afspeelmechanisme van de DDM 



Het tweede model DDM30 was al een verbetering. Het apparaat leek meer op de muziek DiscMan qua afmetingen. Bovendien had het een aluminium behuizing. Qua toetsen en minidisc mechanisme waren er geen veranderingen. Het appraat was meer aanvaardbaar dan de eerste versie. Helaas was het tweede model van de e-reader ook geen incentive voor de lezers/gebruikersmarkt om zo’n apparaat met een paar naslagwerken te kopen. 

DDM EBA 


De Sony e-reader en e-boeken hebben wereldwijd een kort leven gekend. Eigenlijk was de eerste golf van e-boeken in 1996 alweer voorbij. Het had 365 boeken wereldwijd opgeleverd, waarvan een 10+ Nederlandstalige titels, allemaal Nederlandstalige naslagwerken. Overigens heeft de Sony e-reader met variaties van Panasonic en Matsushita in Japan een langer leven gekend.



Het waren overigens niet alleen technologische bezwaren tegen de apparatuur en minidiscs, die de verkoop hinderde. Allereerst moesten mensen wennen aan het idee van een elektronisch boek. Nederland was net bezig met PC en de multimedia CD-ROM tussen 1990 en 1996. Bovendien was er sprake van een economische crisis in het midden van de jaren negentig; voor Sony Benelux een reden om de stekker te trekken uit de titelontwikkeling van uitgevers en bedrijven. En internet was in aantocht, een nieuwe kanaal met meer multimedia mogelijkheden, meer bandbreedte en goedkopere distributiemogelijkheden. 

De besproken DDM's  maken deel uit van het Pre-Internet Project, dat in september 2015 is gestart. In het kader van dit project worden een digitaal archief en een fysieke collectie van apparaten en artefacts onder de naam Collectie/Collection Jak Boumans opgebouwd uit de periode 1967-1997. Beide DDM's zijn nog intact en kunnen nog met minidiscs worden afgespeeld. DDM EBG is sinds 1993 in het bezit van Jak Boumans. De DDM EBA is een schenking van Peter Luitze, ex-directeur van het Multi Media Centrum (MMC) in Utrecht, dat de meeste Nederlandstalige titels heeft geproduceerd. 
Meer schenkingen van apparaten en artefacten (CD-media bijv.) zijn welkom. Neem hiervoor contact op met Jak Boumans (jak [at] euronet.nl).




Geen opmerkingen:

Een reactie posten