donderdag 19 april 2012

Britse Teletekst gaat uit de lucht

In Groot-Brittannië is begonnen met de grote overschakeling van analoge naar digitale televisie. Een van de slachtoffers is de dienst Teletext van de BBC. Deze is nu uitgeschakeld in Londen, daarna volgt Tyne Tees en het zuid-oosten van Engeland en op 24 oktober als laatste gebied Noord-Ierland. Met deze verandering komt een einde aan een dienst van 38 jaar.

Teletekst ontstond uit een vroege computerontwikkeling met een centrale computer en een terminal, in 1970 nog een toetsenbord en later een dom scherm. In plaats van voort te borduren op domme beeldschermen, werd gekeken naar een tekstsysteem op een televisie. Het Amerikaanse bedrijf RCA ontwikkelde een systeem Homefax, dat in 1971 experimenteel werd getest samen met Mitre Corp. Maar RCA werd in haar ambitie voorbijgestreefd door een ontwikkeling in Europa. De Britse omroep BBC liet weten dat het een systeem had ontworpen om nieuws in tekstvorm via een aangepaste televisie te verzenden, zonder dat het programma dat werd uitgezonden onderbroken hoefde te worden. Daarnaast kon het systeem tekstpagina’s koppelen aan televisieprogramma's voor ondertiteling of vertaling.

Op 14 december 1970 legde de BBC het concept van dit systeem vast in een intern memo en op 9 februari 1971 werd een patent aangevraagd op de nieuwe technologie die Teledata werd genoemd. De BBC kondigde op 23 oktober 1971 het komende televisietekstsysteem aan en gebruikte daarvoor de naam Ceefax (see facts). Proefuitzendingen vonden plaats vanaf 1974 en in 1976 startte de BBC met een officiële Ceefax-redactie. Het aantal aangepaste tv-toestellen steeg in Groot-Brittannië van 10.000 in 1978 tot 40.000 in 1980. De commerciële tv was er ook snel bij en begon in april 1973 met een teletekstdienst onder de naam Oracle (Optical Reception of Announcements by Coded Line Electronics). Beide diensten brachten het weerbericht, beurskoersen, en nieuws- en sportberichten. In 2002 werd Oracle van televisie gehaald wegens de concurrentie van internet. Nu is Ceefax aan de beurt.

Het Britse teletekstsysteem kreeg navolging in een reeks andere landen, waaronder Duitsland, Vlaanderen, Zweden, Denemarken, Oostenrijk, Australië en Hongkong. In die reeks hoort ook Nederland, waar de omroep vanaf 1976 al keek naar de BBC dienst Ceefax en deze invoerde op 1 april 1980. Frankrijk ontwikkelde een eigen systeem onder de naam Antiope (Acquisition Numérique et Télévisualisation d’Images Organisées en Pages d’Ecriture).

Teletekst is tot nu toe de dinosauriër van de nieuwe media. In Groot-Brittannië was de dienst 38 jaar actief. In Nederland is de dienst al 32 jaar actief. Het technische verschijnsel Teletekst met de 24 tekstregels op het scherm en de 7 kleuren is ook het begin geweest van telecomdiensten, die opereerden onder de generieke naam videotex. In Groot-Brittannië leidde dit tot de Presteldienst en in Nederland tot Viditel, de eerste openbare online dienst.

(Bron: cursieve tekst uit het boek Toen digitale media nog nieuw waren - Pre-internet in de polder (1967-1997) van de hand van Jak Boumans)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten