1994: Eerste Nederlandstalig boek op internet

In 1994 kwam het eerste interactieve boek op internet in Nederland: Roes der Zinnen van Marcel Bullinga. Ik kreeg op 8 december 1994 mijn exemplaar op floppy disc in handen. Bullinga had volgens zijn digitale curriculum vitae toen al elf gedrukte titels op zijn naam staan. Zijn twaalfde boek was echter alleen in elektronische vorm verkrijgbaar.

© Foto en floppy disc Collectie Jak Boumans
  
Het boek is, volgens de auteur,  'het spannende relaas van een zeer persoonlijke zoektocht naar de extase'. Voor de enkele literaire recensent, die in die tijd kon omgaan met internet, was het boek geen bestseller. In 1997 beoordeelde Rob van Erkelens van het weekblad De Groene het boek als een regelrechte draak. Desondanks kwam er een Engelse vertaling onder de titel Flush of senses.

Het e-boek mag dan geen succes geweest zijn, de auteur kon in ieder geval met internet marketing omgaan. Een potentiele lezer kon een paar hoofdstukken gratis ophalen: hoofdstuk 1, dat een terugblik geeft van het verhaal ('Een Londense achterbuurt') en hoofdstuk 19 in de huidige tijd van het verhaal ('Danstijd'). Eenieder die meer wilde lezen kon via de giro of met e-cash betalen voor de volledige, wachtwoordbeveiligde tweehonderd pagina's. En die waren niet in of bij een boekhandel op te halen, maar destijds  wel op Internet, op het 'Marcel Bullinga Web' (http://www.xs4all.nl/roesderz).

© Foto en floppy disc Collectie Jak Boumans

Een boek op internet was op dat moment uniek. Sony kwam op 12 maart 1994 met een paginagrote advertentie in de Telegraaf met een e-boeklezer op de markt. De e-boeken, vnl.

encyclopedieën en woordenboeken, stonden op optische mini-disks. Maar dat avontuur was al in 1995 afgelopen. Maar ook in 1997 was het e-boek nog niet geliefd. In een artikel van Romana Abels in het dagblad Trouw van 6 juli 1997 weet schrijfster Yvonne Kroonenberg precies waarom het niets wordt met het e-boek: "Het is natuurlijk wel een mooie uitvinding, zo'n elektronisch boek. Ik zou alleen graag willen weten of je er ook mee naar het strand kunt. Wat moet je bijvoorbeeld doen als er zandkorrels in het mechaniek waaien en er een elektronische radiostilte valt? Want dan zit je toch erg ongezellig op je handdoek, met je zonnebrandolie, je zonnebril, je koeltas, EN NIKS TE LEZEN!!" .

(Intussen ligt Yvonne Kroonenberg ook met een aantal e-boeken op het strand!)

Zoektocht
De floppy disc met het exemplaar van de Roes der Zinnen maakt nu deel uit van de Collectie Jak Boumans. Het boek is niet meer te vinden op internet. Het mag dan een draak van een verhaal zijn, het zou wel deel uit moeten maken van het Webarchief van de Koninklijke Bibliotheek. Ook de Wayback Machine heeft geen exemplaar.

Op 10 maart 2020 deed Kees Teszelszky, de webarchivaris van de Koninklijke Bibliotheek een oproep op Twitter.

 

Maar wie wat bewaard heeft wat. Binnen een kwartier kon ik vanuit mijn collectie een foto van de floppy disk met handtekening van de schrijver en datering 8/12/1994 ophalen. De KB heeft gevraagd om een kopie van de content op de floppy. Ik heb daartoe contact gelegd met Bamber Delver, de partner van Marcel Bullinga en hem gevraagd of hij toevallig nog een exemplaar van de floppy had liggen. Misschien zit er wel een in het archief van Marcel Bullinga, maar waar is een de vraag. Ik heb me voorgenomen om weer een oude stand alone PC van zolder te halen en de digitale content van de eerste Nederlandtalige roman op internet op een USB stick te zetten. 

Wordt vervolgd