20 jaar internet voor de consument

Het is niet duidelijk wie de eerste leverancier van toegang tot internet voor consumenten in Nederland was. In 1992 waren alleen nog maar bedrijven klanten bij de internetaanbieders zoals NLnet, Knoware en IAE. XS4ALL vroeg 100 gulden (45,50 euro) voor een bedrijfsaansluiting. Zo telden de internetaanbieders in 1992 zo’n 239 bedrijven als klant. Maar was het nu NLnet of XS4ALL, die consumenten officieel toegang gaven tot internet.

Het aantal bedrijven aangesloten op internet was niet groot, omdat internet als online systeem slechts bij en kleine groep ondernemers bekend was. Zij kwamen meestal van de universiteit en hadden daar kennisgemaakt met internet. Ondernemers buiten deze groep hadden geen idee van internet en waren bezig met andere systemen zoals Videotex Nederland, ASCII databanken en e-mailsystemen als Low Cost Linking.

Eigenlijk waren de internetaanbieders niet zo geïnteresseerd in consumenten. Ze hadden het marketingapparaat en de helpdesks er niet voor. Als een consument toevallig langskwam en een abonnement wilde hebben, dan kon dat; maar h/zij moest het wel allemaal zonder handleiding uitzoeken. In mei 1994 werd de eerste echte marketingcampagne gevoerd door de internetaanbieder Euronet*Internet met een campagne van abriposters, floppy discs met toegangssoftware en een handleiding. 

Maar 20 jaar geleden op 1 mei 1993 stelde de Nederlandse internetaanbieder XS4ALL (Access for All) wel haar servers ter beschikking van consumenten. En daarmee was XS4ALL de eerste internetaanbieder on Nederland, die bewust de consumentenmarkt betrad. Voor een abonnement werd 30 gulden (ca. 13 euro) in rekening gebracht. 

 XS4ALL kwam voort uit de organisatie Hack-Tic, een groep mensen die hackerstrucs, -tips en -bestanden met elkaar uitwisselden. De organisatie maakte aanvankelijk gebruik van de faciliteiten van de Universiteit van Amsterdam. Maar die verbood op een bepaald moment nog langer gebruik te maken van haar computersystemen. Toen richtte men de stichting XS4ALL op.

Maar op 1 mei 1993 begon dat te veranderen, want op die dag verscheen er een artikel over internet van Francisco van Jole in de Volkskrant onder de titel Een werelddeel dat nog van niemand is. Het artikel sloeg in als een bom. De betekenis van 1 mei 1993 is dan ook groot. Op die dag werd het begrip internet aan een groot publiek via een nationale krant verklaard. En geïnteresseerde consumenten konden onmiddellijk toegang tot internet krijgen.

Want dat was dus ook de dag dat XS4ALL haar servers openstelde voor consumenten. Aan landelijke promotie en publiciteit deed niet één internetaanbieder, zo ook XS4ALL niet. Men gokte dat zich 50 abonnees zouden aanmelden. Maar op 2 mei ’s avonds om 19.00 uur ’s avonds hadden zich 500 abonnees geregistreerd. Internet leefde ook onder consumenten.

Hoewel XS4ALL vanaf 1 mei 1993 abonnementen op internet aan consumenten aanbood, nam het aantal abonnees slechts met tientallen toe. Totdat later in het jaar XS4ALL samen met het politiek-cultureel centrum De Balie in Amsterdam het project De Digitale Stad opzette ter begeleiding van de gemeenteraadsverkiezingen in het voorjaar van 1994. Behalve via de plaatselijke televisie, radio en gedrukte media, zou via De Digitale Stad (DDS) een publieksdebat plaatsvinden. Op maandag 17 januari opende De Digitale Stad haar poorten. Op dit project kwamen veel nationale media af, wat veel publiciteit opleverde. Alleen al in 1994 leverde dit project volgens de database van Beeld en Geluid acht televisie- en radiofragmenten op. De Digitale Stad werd op 15 januari in het 8 uur journaal aangekondigd met een interview met Frank de Grave en de burgemeester van De Digitale Stad Marleen Stikker. Na zes weken telde het project al meer dan tienduizend geregistreerde gebruikers.

On 1996 kreeg de stichting XS4ALL BV naast zich. Sinds 1998 is XS4ALL BV een zelfstandig onderdeel van KPN en biedt verschillende toegangsdiensten zoals ADSL, SDSL en glasvezel aan en via KPN informatiepakketten op de glasvezel.