Een stapeltje beeldplaten

In augustus 2014 publiceerde ik de tiendelige serie Bevroren online over de ijstijd van online. Hierin worden de optische media behandeld van beeldplaat tot DVD. Recentelijk kreeg ik van Wim Ouwerkerk, een veteraan in ziekenhuisautomatisering en computer-ondersteund onderwijs (COO) een stapeltje beeldplaten. Kenmerkend voor deze zilverkleurige schijven met een diameter van 30 cm, is dat zowel beeld als geluid analoog zijn opgeslagen. De beeldplaat werd later LaserVision genoemd en het geluid digitaal gecodeerd werd.

Een van de mooiste beeldplaten in het stapeltje was de uitgave van Vincent van Gogh – A portrait in two parts (1982), een uitgave van Philips International/North American Philips. De speelduur per zijde was 1 uur, maar er waren navigatieprompts aanwezig zoals begin, einde, hoofdstukken, snel, normaal, langzaam. Side 1 bevat zo’n 400 tekeningen en schilderijen evenals muziekfragmenten. Side 2 bevat in video het toneelstuk Van Gogh uit 1978, geschreven door Philip Stephens met Leonard Nimoy als Theo van Gogh, de broer van Vincent. Het is een one-man multimedia show van 58 minuten.

Maar er zat meer in het stapeltje beeldplaten. De beeldplaat van Vincent van Gogh was zilverkleurig. Maar er waren ook een paar goudkleurige platen aanwezig met het logo CD-Video. Ik had tot nu toe deze goudkleurige platen nog niet gezien en moest dus even in de achtergrond duiken. De CD-Video is bedacht en ontwikkeld door Philips, en op 2 september 1987 op de markt gebracht. In tegenstelling tot de voorloper LaserVision wordt op CD-Video het geluid digitaal opgeslagen. Het beeld is echter nog steeds analoog. Er zijn verschillende varianten op de markt gebracht van 8, 20 en 30 cm diameter. De 8cm CD Video was een video-single met 20 minuten muziek en een videoclip kon bevatten. Ook zijn er varianten van 20 en 30 centimeter, maar deze zijn, volgens Wikipedia,  zo weinig toegepast dat elk exemplaar een collector's item is.

In het stapeltje beeldplaten zitten er twee CD-Video’s, een van 20 cm diameter met een video single en een van 30 cm diameter met een film. De 20 cm diameter CD-Video is van de band Dire Straits met Brothers in Arms uit 1986 met 20 minuten speeltijd, uitgebracht door Phonogram, een onderdeel van Polygram, een Philips dochter. Een mededeling op de cover zegt, dat deze gouden schijf zowel digitaal geluid als video afspeelt en alleen af te spelen is op een CD-Videomachine. Bij een van de schijvencatalogi maakte een bezoeker de opmerking, dat deze schijven een hoge CD-rot vertonen; ook het exemplaar uit het stapeltje laat CD-rot zien.
 

De 30 cm CD-Video License To Kill (1989) bevat een film op twee schijven. Beide schijven zijn goudkleurig en zijn ondertiteld voor de Nederlandstalige markt: Bond gaat er tegen aan: harde dan ooit! De film is op CD-Video uitgebracht door Warner Home Video. De speelduur van de film is 139 minuten.

CD-Video is een probeersel geweest tussen de LaserVision en de DVD. Grappig genoeg is in het stapeltje schijven ook een duidelijk voorbeeld hiervan te vinden. De cover van film A Fish Called Wanda (1992) bevat een logo van Laser Disc, desondanks is de schijf op de cover afgebeeld als een gouden schijf. De fysieke schijf is echter zilverkleurig.

De laserdisc en de CD-Video zijn nooit een succes geworden. De technologieën volgden elkaar in sneltrein tempo op en allerlei parallelle technologieën zoals CD media werden uitgeprobeerd. Zo experimenteerde het post-productiebedrijf Valkieser in 1993 een CD-i met video. En in 1995 produceerde ODME een van de eerste protoypes van de DVD; hiervoor werd de film gebruikt The Netherlands van Bert Haanstra, gemaakt in opdracht van de RijksVoorlichtingsDienst (RVD).