Bellen met een echte mobiele telefoon

Het is 3 april 1973. Ergens in New York loopt een man te praten tegen een apparaat, dat meer weg heeft van een baksteen, maar ‘slecht’ een kilo weegt. Hij praat met een collega en zegt: "Joel, ik bel je met een 'echte' mobiele telefoon". Een draagbare handheld telefoon.' Het was het eerste mobiele telefoongesprek dat Martin Cooper, technicus bij Motorola Laboratories voerde; in dit geval met Joel Engel, een con-cullega bij AT&T.

Het gesprekje tussen Cooper en Engel had echter meer betekenis dan alleen maar een paar historische woorden. Motorola en AT&T waren in de race om als eerste een mobiele telefoon te hebben. Maar AT&T hoopte als eerste de markt te kunnen veroveren en een monopolie te kunnen vestigen. Maar Motorola dwarsboomde dit streven.

Hoe nieuw was de mobiele telefoon? Vaste- lijntelefoons bestonden allang en autotelefoons waren vooral te zien in politiefilms. Motorola was een van de bedrijven die echter verder keek en mobiele telefoons wilden ontwikkelen, die iedereen in de hand kon houden en liefst nog in de zak kon steken.

Volgens het persbericht van 3 april 1973 dacht Motorola de mobiele telefoon in 1976 op de markt te kunnen brengen. En in hetzelfde persbericht schetste het bedrijf de gebruiksmogelijkheden: It will be possible to make telefony calls while riding in a taxi, walking down the city’s streets, sitting in a restaurant or anywhere else a radio signal can reach ... We expect there'll be heavy usage by a 'widely diverse’ group of people -businessmen, journalists, doctors, housewives, virtually anyone who needs or wants telephone communications in areas where conventional telephones are unavailable".

Het persbericht was een duidelijk commerciële boodschap. Motorola wilde de telefoon aan iedereen verkopen. Maar Cooper zag ook duidelijk economische voordelen: 'Het belangrijkste voordeel van draadloze communicatie is het verbeteren van de productiviteit en het verhogen van de welvaart, zodat mensen beter kunnen leven en beter kunnen functioneren'.

Het zou nog zo’n 10 jaar duren voordat de mobiele telefoon in de VS in zwang kwam. Groot probleem bij deze mobiele telefoon was de lengte van het batterijleven. In de jaren tachtig zag je dan ook op beurzen bezitters van een mobiele telefoon zeulen met een grote accu tas. In Nederland werd de mobiele telefoon pas populair in de jaren negentig. De levensduur van de batterijen was drastisch verbeterd en de mobiele telefoons werden toen kleiner; in feite ontstond in dat decennium de race om de kleinste en lichtste mobiele telefoon.

In de jaren negentig ontstonden ook de smartphones. Zo ontwikkelde Nokia de Communicator, beter bekend als de baksteen. Ik kan me nog herinneren dat ik in 1995 hiermee rondliep en internet uitprobeerde in Nederland en het buitenland, maar snel stopte toen ik de telefoonrekeningen zag binnenkomen. In de tweede helft van de jaren negentig lanceerde de PTT de Japanse gestripte versie van internet genaamd i-mode. Na een protocollenstrijd begon mobiel internet echt door te breken na 2000.

Tijdreizigsters van vóór 1973

Er bestaan ook twee verhalen over mobiele telefoons van vóór 1973. Zo is er een YouTube filmpje met zwart/wit beelden uit 1938, waarin een vrouw lijkt te bellen met een kleine mobiele telefoon. Op de zwart-witfilm is een groep jonge vrouwen te zien die een gebouw te verlaten. Eén van de vrouwen lacht naar de camera terwijl ze met haar hand een voorwerp vasthoudt dat verdacht veel op een draagbare telefoon lijkt. Een achterkleinzoon van de vrouw in de film claimt dat ze werkte voor een fabriek van het Dupont concern en draadloze telefoons van Dupont mochten uittesten. De telefoon ligt in een glazen kast thuis, zo claimt de man die zich Planetcheck noemt. Het lijkt een wonderlijk verhaal gezien de kleine afmetingen, terwijl Cooper’s telefoon nauwelijks in één hand gehouden kon worden.

Ook lijkt een vrouw in de stomme film The Circus (1928) van Charlie Chaplin met een modern mobieltje te bellen. Maar dat blijkt geen telefoon te zien, maar een hoorapparaat.