dinsdag 24 april 2018

Escher weer interactief

De omroep NTR bouwt aan een serie van interactieve pareltjes.In 2016 lanceerde het de interactieve documentaire De Tuin der Lusten van Jheronimus Bosch ter gelegenheid van de grote Bosch tentoonstelling in ’s Hertogenbosch. Nu heeft de omroep een nieuwe documentaire gelanceerd onder de titel De Metamorfose Van Escher. Nooit eerder was Eschers werk zo gedetailleerd online te bekijken; wel was het werk van Escher vanaf 1996 interactief te beleven op CD-ROM. 

Webdocumentaire 
De interactieve documentaire De metamorfose van Escher, waarin Metamorphosis II centraal staat,  stelt de websitebezoeker in staat het werk en leven van Escher van heel dichtbij te ontdekken en beleven. De online bezoeker kan een  kunsthistorische tour maken door de documentaire, persoonlijke verhalen beluisteren, de techniek van Escher bestuderen. Voor jongeren is er een Klokhuis tour. Niet alleen Metamorphose II, maar ook een tiental andere werken zoals Relativiteit, Reptielen en Verbum zijn op die manier te beleven.

De interactieve documentaire kwam tot stand in samenwerking met de M.C. Escher Foundation, en wordt gelanceerd in dezelfde periode als de start van de Escher tentoonstelling in het Fries Museum (onderdeel van Leeuwarden Culturele hoofdstad). Bezoekers van de tentoonstelling kunnen via een digitale tafel de interactieve documentaire beleven. De speciaal gecomponeerde muziek van Paul M. van Brugge geeft de interactieve documentaire een extra meeslepende ervaring. Voor het jonge publiek biedt de website een speciale Klokhuis Tour.

Bezoekers kunnen op de site ook aan de slag met hun eigen stukje metamorfose. Technieken die Escher over de jaren ontwikkelde zitten nu ingebouwd in de zogenaamde ‘Metamorfose Machine’. Je kunt je zelf gemaakte afbeeldingen roteren, spiegelen, verschuiven en vervolgens morfen naar een tweede afbeelding. Je gecreëerde werk voeg je vervolgens toe aan het digitale ‘Gesamtkunstwerk’; een oneindige online metamorfose. Ook kun je je eigen werk downloaden, printen en delen met anderen. 

CD-ROM documentaire 
Het is niet de eerste keer dat er een interactieve documentaire over Escher wordt gelanceerd. In 1996 werd de zilveren schijf Escher Interactief, ontdek de kunst van het oneindige gepresenteerd in het Nederlands en het Engels. Producent van de schijf was Thijs Chanowski (ja, die van Hallo meneer de Uil).

Het CD-ROMprogramma was beschikbaar op een Multimedia MPC 2 met een mimimum specificatie van Windows 3.1, 25MHz 4865X, 8MB RAM, 640 x 480 monitor x 256 kleuren (64K kleuren aanbevolen) and 16bit audio.

De CD-ROM kreeg internationaal goede kritieken, alhoewel Harold Goldberg van de New York Times Book review zich afvroeg: Ultimately, this is a disk that doesn't quite know if it wants to be a game or a reference tool.

Zelf schreef ik voor het vakblad De Ingenieur (nr 15 – 25 september 1996) een column over de schijf: 
De CD-ROM Escher Interactief, ontdek de kunst van het oneindige is een interessante interactieve verkenningstocht door de nalatenschap van Escher. De schijf geeft ook veel meer informatie dan welk boek over Escher ook. Alleen al de module over zijn leven bestaat uit foto’s, afbeeldingen, geluid- en videofragmenten. Deze module is een document humaine geworden, waarbij een persoon gaat leven en waarbij het duidelijk wordt wat iemand bezighoudt. Zo ook is de module met de Galerie. De werken worden één voor één gepresenteerd al dan niet voorzien van biografische informatie of deskundig commentaar. Hoewel deze onderdelen interessant zijn en met gevoel voor stijl zijn gedaan, is op dit punt als een soort traditie ontstaan bij kunst CD-ROMs. Het zijn dan ook de andere modulen die de schijf interessant maken: Vlakverdelingen, Hol en Bol, Animaties, Bolspiegels, Morphing, Magische beelden en Onmogelijke puzzels. Bij deze modulen wordt gebruik gemaakt van de rekenkracht van de computer. Zo kan men in de module Vlakverdelingen met een geavanceerd tekenprogramma eigen Escher-achtige tekeningen maken. Interessant is het spel Hol en Bol, waarbij de optische illusie wordt uitgebaat als spelelement. Ook bij de animaties wordt gebruik gemaakt van de rekenkracht van de computer. Zo ziet men de band van Moebius, waarover mieren tot in oneindigheid blijven lopen. In de module Bolspiegels kan men afbeeldingen bekijken alsof men een grote waterdruppel op het beeldscherm heeft en deze met de muis kan voortbewegen. Het effect werkt vervreemdend tussen het detail en de tweedimensionale afbeelding. De module Morphing laat zien hoe figuren van griffioenen stapsgewijs overgaan in kikkers. Bovendien kan een gebruiker zijn eigen ontwerp, gemaakt in de module Vlakverdeling, invoeren en laten veranderen in een echt Escherfiguurtje. De module Magische beelden is voor liefhebbers van driedimensionale afbeeldingen; het is niet iedereen gegeven om deze diepten te bevroeden. De module Onmogelijke puzzels is een breinbreker. De opmerking in het begeleidend boekje, dat alle puzzels oplosbaar zijn, geeft aan dat men over het nodige doorzettingsvermogen moet beschikken.
De schijf heeft stijl, is geen vertaling van druk naar elektronisch, maar een echt interactief product. Kortom superlatieven voor het product. Dat betekent overigens niet dat er geen kleine schoonheidsfoutjes inzitten en gemiste kansen. De CD-ROM vraagt bij een maximale instelling – vertaald komt dit neer op een aanvaardbare snelheid  - om 9Mb schijfruimte op het externe geheugen. Het geluid op de schijf van de commentaren is snerpend. De gemiste kans ligt in de module Galerie, waar een loop ingebouwd had kunnen worden; raakt men voor vijf minuten het toetsenbord niet aan, dan worden alle afbeeldingen in historische volgorde afgespeeld, al dan niet voorzien van commentaar. Desondanks blijft het een zeldzaam mooi CD-ROM product.

Online: https://escher.ntr.nl/nl/
CD-ROM: Escher Interactief werd gedistribueerd door A.W. Bruna Informatica; ISBN 9022939324; cd-rom aanwezig in Collectie Jak Boumans.


  


Geen opmerkingen:

Een reactie posten