Zuiderzee in de belangstelling

Wonderlijk al die aandacht voor de Zuiderzee, die niet meer bestaat. In september 2023 verscheen het boek met de krachtige titel Wereldzee in de polder. Tot nu toe verschenen dit jaar twee boeken over de Zuiderzee: een boek met de grootse titel De ontdekking van Holland (dit doet denken aan de Ontdekking van de hemel van Harry Mulisch!) en een boek De biografie van de Zuiderzee. En bij toeval ontdekte ik een zomerbijlage van Flevo Parool met De geschiedenis van het Zuiderzeegebied.

Arie Kok vertelt 25 verhalen uit de geschiedenis van het Zuiderzeegebied, waarin mensen centraal staan: van de watergeus die de Slag op de Zuiderzee (1573) overleeft tot de vroedvrouw van Schokland, van de haringvisserij tot de walvisvaart. Het boek eindigt met het sluiten van de Afsluitdijk in 1932.

 

Jan Brokken vertelt over de internationale kunstenaarskolonie rond het Volendamse Hotel Spaander.  Uit de hele wereld kwamen kunstenaars naar Volendam: ruim 1400 schilders, onder wie zo’n 200 vrouwen. Wat ze aan de Zuiderzee ontdekten waren de typisch Hollandse luchten en het destijds al beroemde Hollandse licht, maar ook verdraagzaamheid en openheid.

Een van de kunstenaars was de schrijver Franse Henry Havard. Hij bezocht in 1873 per boot de steden aan de Zuiderzee in gezelschap van de Kampense schilder Jacob Edouard van Heemskerck van Beest. Ook zij verbleven in Hotel Spaander, toen zij Volendam aandeden. De reis van Havard is vastgelegd in La Hollande  Pittoresque. Voyageaux Villes Mortes du Zuiderzee (1874), later vertaald in het Nederlands vertaald als Pittoreske reis langs de dode steden van de Zuiderzee. 

Deze reis kreeg anderhalve eeuw later navolging door de reis van Ronald Nijboer, Hij legde zijn reis vast in het boek met de titel Wereldzee in de polder.  Hij reisde Havard zo veel mogelijk na, maar werd gehinderd door de Afsluitdijk en verrast door het nieuwe land van de Noordoostpolder en Flevoland.

 

Voorpagina van de Flevo Parool bijlage (zomer 1987)

Bij het schrijven van een levensboek van een Almeerse scribent, kreeg ik een krantenbijlage uit 1987 in handen. Een unieke bijlage, want een jaar later was Flevo Parool als kopkrant van Het Parool opgeheven; te weinig abonnees en te weinig adverteerders. De zomerbijlage was een soort saluut van Het Parool ten afscheid van abonnees en adverteerders het oostelijk gedeelte van de ingepolderde Zuiderzee, Flevoland.

 

Almeerders kennen de Zuiderzee nu als het Gooimeer en Markermeer, een  slotgracht tussen het Oude en Nieuwe land . Zelf zie ik het Gooimeer als een slotgracht tussen het Muiderslot en  het (nog) niet afgebouwde kasteel van Almere.

Arie Kok, Biografie van de Zuiderzee, Omniboek; ISBN: 9789401916943

Jan Brokken, De ontdekking van Holland, Atlas Contact; ISBN: 9789045050157

Ronald Nijboer, Wereldzee in de polder, Harper Collins; ISBN: 9789402712759