Hoewel de zon
schijnt , is het vandaag een trieste dag
in Amsterdam. Vandaag sluit de bibliotheek van het Koninklijk Instituut voor de
Tropen. De laatste boeken - enkele
duizenden titels: dubbele boeken, tijdschriften en afgeschreven publicaties,
voornamelijk Engels en Nederlandstalig - kunnen worden uitgezocht en
meegenomen. Daarna komt de oud-papierhandelaar, die de restanten meeneemt om het
te recyclen. Reeds eerder was de collectie wreed uit elkaar gerukt en in
onderdelen ondergebracht in andere collecties variërend van de prestigieuze Bibliotheca
Alexandrina in Egypte tot het Kennis- en documentatiecentrum Medische geschiedenis
in Urk. Dat is dan het onherroepelijke einde van het KIT Information &
Library Services (ILS).
In de tweede
helft van de jaren tachtig heb ik te maken gehad met de afdeling ILS van het
KIT. Ik werkte toen bij de Maatschappij voor Informaticadiensten (MID), een
spin-off van VNU Systemen, die in 1986 actief werd en zich voornamelijk bewoog
op de markt van elektronisch uitgeven. Tot het productenpallet behoorde CD-ROM.
In 1987 produceerde het bedrijf de eerste proefplaat van de Juridische Databank
van Kluwer Datalex en verzorgde vanaf
juni 1988 de commerciële productie ervan. Verder produceerde het bedrijf in
1988 o.a. KIT Abstracts voor het Koninklijk Instituut van de Tropen, de CD-ROM
versie van de online databank TROPAG & Rural (Tropical Agriculture).
TROPAG is een van
de oudste Nederlandse online databanken met samenvattingen uit officiële
publicaties en zgn. grijze literatuur over tropische landbouw in Afrika, Azië,
het gebied van de Stille Oceaan en Midden en Zuid Amerika. De databank is
ontstaan uit een tijdschrift waarin de samenvattingen van artikelen uit
wetenschappelijke tijdschriften werden gepubliceerd. De teksten werden gezet
bij de grafische bedrijven van Samsom Uitgeverij. Daar werd in de tweede helft
van de jaren zeventig reeds teksten in een computer ingevoerd met een ponsband.
Wanneer de tekst eenmaal was opgeslagen kon er een magneetband van worden
gemaakt die per snailmail naar gastheercomputers (tegenwoordig zou je zeggen
servers) gestuurd konden worden. In die tijd waren dat de Amerikaanse
informatiediensten Dialog, SDC en BRS. De databank is ook nog een korte tijd (1981-1983) opgenomen geweest in de portfolio van de
Nederlandse gastheercomputer Samson Data Systemen (SDS) in Alphen aan de Rijn.
Online was echter
kostbaar en zeker voor de zich ontwikkelende landen. Ook waren de telecomverbindingen een groot
technisch probleem voor die landen. Het gebruik van de online databank was dan
ook niet overweldigend. De komst van de CD-ROM bood dan ook een ander
perspectief voor een tekstdatabank. Hoewel PCs met CD-ROM spelers niet direct
in overvloed beschikbaar waren in de tweede helft van de jaren tachtig, wist de
afdeling ILS van KIT onder leiding van Hans van Hartevelt in korte tijd meer
CD-ROM spelers uit te zetten in zich ontwikkelende landen dan er in 1987 in
Nederland beschikbaar waren. MID kreeg
de opdracht om de tekst CD-ROM te produceren. Aangezien de CD-ROM
productiesoftware nog in de kinderschoenen stond, duurde de productie en met
name de mastering langer dan verwacht. Maar toen ging de CD-ROM ook de wereld
over.
Het TROPAG &
Rural bestand bestaat nog steeds, maar is nu opgenomen in de portfolio van CD-ROM
producten van CAB International en online beschikbaar via Wolters Kluwer
dochter OVID. Het zal een pijnlijke
herinnering blijven aan de rijke stroom van vakliteratuur, waarvan de laatste overgebleven
boeken en tijdschriften gerecycled zullen worden “tot pleepapier” (Tommy
Wieringa).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten