Toen digitale media nog nieuw waren

De nominaties van de Libris Geschiedenis Prijs 2012 zijn bekend. Voor 2012 is het weer de welbekende mengeling van Nederlandse geschiedenis (Domela Nieuwenhuis), Europese geschiedenis (Charles de Gaulle), cultuurgeschiedenis (de Middeleeuwen en het Rijke Roomse Leven) en niet te vergeten de Tweede Wereldoorlog. Deze keer geen nominatie van een boek over het Koninklijk Huis. Ook is er geen geschiedenisboek genomineerd over een bedrijf; dat is een keer gebeurd met een boek over de Telegraaf. Zelf ben ik nogal gecharmeerd van de nominatie van boek over de Middeleeuwen en misschien nog meer van het boek Moederkerk; met een theologie-achtergrond van het houtje is dit pure nostalgie voor mij.

De Libris Geschiedenis Prijs lijkt de nodige variatie te hebben. Zo heb ik een staatje gemaakt van de genomineerde boeken sinds 2009 en deze in zeven categorieën gerubriceerd. Het resultaat ziet er zo uit:

-    5x cultuurgeschiedenis

-    5x Nederlandse geschiedenis

-    4x Tweede wereldoorlog

-    2x Koninklijk Huis

-    2x Europese geschiedenis

-    1x landengeschiedenis

-    1x bedrijfsgeschiedenis

Cultuurgeschiedenis scoort het hoogst, maar dit kan ook komen door de rubricering, aangezien daar nu Middeleeuwen, maar ook feminisme en Rooms Katholicisme onder vallen. De algemene Nederlandse geschiedenis is eveneens goed vertegenwoordigd. En de Tweede Wereldoorlog scoort ook nog hoog, terwijl in de literatuur de belangstelling voor dit onderwerp sinds 1980 min of meer is verdwenen; maar in de geschiedenis nog niet. Ook het Koninklijk Huis trekt minder de aandacht. De Europese geschiedenis staat ook niet echt in de belangstelling. Er is slechts één landengeschiedenis over Congo, hetgeen geen verrassing is in het Vlaamse boekenassortiment.

Bedrijfsgeschiedenis doet het ook niet echt binnen de Geschiedenis Prijs. Er is maar één nominatie, een boek over de Telegraaf, een goed en leesbaar geschreven boek. Maar zo is er in datzelfde jaar een boek verschenen over de VARA omroep, dat niet genomineerd werd. En een jaar ervoor was er het boek over 40 jaar VNU, Van Haarlem naar Manhattan; een jaar later werd het VNU concern overigens opgebroken. De conclusie is dan ook dat bedrijfsgeschiedenis niet een aantrekkelijke categorie is voor de Libris Geschiedenis Prijs.

Dat brengt me dan ook op de kritiek van de eenzijdigheid van de Libris Geschiedenis Prijs. De nominaties hebben een hoog alfa- en gammagehalte en kennen een absolute afwezigheid van de geschiedenis der techniek en meer nog van de contemporaine technologie zoals de geschiedenis van de automatisering en online. De Libris Geschiedenis Prijs bewijst de analyse van Neil Postman, die in Technopoly stelde, dat technologie in verschillende historische ontwikkelingsstadia steeds in dienst heeft gestaan van menselijke waarden. Maar in de 20ste eeuw wordt technologie zo dominant dat er een omkering plaatsvindt. Technologie bepaalt dan steeds vaker wat menselijke waarden zijn in plaats ervan in dienst te staan. De drukpers bracht de democratisering en vele geschiedenisboeken getuigen hiervan; de verandering dankzij internet wordt nog nauwelijks onderkent, laat staan beschreven in geschiedenisboeken.

UPDATE 21/10/2012: Bart van der Boom heeft de Libris Geschiedenis Prijs gewonnen voor zijn boek ‘Wij weten niets van hun lot - Gewone Nederlanders en de Holocaust'. Er dongen dit jaar 320 boeken mee naar de prijs. De winnaar krijgt een bedrag van 20.000 euro.
Met deze nieuwe winnaar komt de stand van de categorieën op:

- 5x cultuurgeschiedenis

- 5x Nederlandse geschiedenis

- 5x Tweede wereldoorlog

- 2x Koninklijk Huis

- 2x Europese geschiedenis

- 1x landengeschiedenis

- 1x bedrijfsgeschiedenis

Hiermee gaat het onderwerp van de Tweede wereldoorlog weer behoren tot een van de top categorieën van de Libris Geschiedenis Prijs.

Uiteraard feliciteren wij Bart van der Boom.